حضرت فاطمه ی زهرا (سلام الله علیها) و تربیت فرزندان

فاطمه (سلام الله علیها) که سرور زنان بهشت است بی شک در همه امور الگو و سر مشق پیروانش می باشد یکی از جنبه های زندگی آن حضرت، تربیت فرزندان صالحی است که تا قرن ها نام و آوازه ی آن ها می درخشد و بقای اسلام به آن هاست. در این نوشتار به گوشه ای از تلاش ایشان در تربیت فرزندان پرداخته می شود.  

فاطمه (سلام الله علیها) که سرور زنان بهشت است بی شک در همه امور الگو و سر مشق پیروانش می باشد یکی از جنبه های زندگی آن حضرت، تربیت فرزندان صالحی است که تا قرن ها نام و آوازه ی آن ها می درخشد و بقای اسلام به آن هاست. در این نوشتار به گوشه ای از تلاش ایشان در تربیت فرزندان پرداخته می شود.

تشویق به عبادت در فرزندان

بسیار می شد که با مناجات ها و گریه های شبانه ی مادر، بچه ها از خواب بیدار می شدند. امام حسین (علیه السلام) می گویند: در یک شب جمعه دیدم مادر در محراب عبادت ایستاده و تا طلوع صبح در رکوع و سجده بود و همه را دعا می کرد. گفتم: مادر! چرا برای خود چیزی نخواستی؟ گفت: پسر جانم! اول همسایه، بعد خودت.
زهرا (سلام الله علیها) هنگام غروب نمی گذاشت بچه ها بخوابند و اگر در خواب بودند آن ها را بیدار می کرد که آن وقت، وقت استجابت دعاست و هم چنین در شب های قدر آن ها را با غذای سبک بیدار نگه می داشت.
او بچه ها را زیاد به یاد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می انداخت و به سفارش پدرش بچه ها را دسته گل می دانست و آن ها را برای یاد گرفتن قرآن و دعا به نزد او می فرستاد.

استفاده از جاذبه ی شعر در تربیت کودکان

حضرت زهرا (سلام الله علیها) آن گاه که کودکان خود را به بازی می گرفت، و به تربیت روحی و پرورش جسمی عزیزان خود می پرداخت، در قالب زیبایی اشعار ادیبانه می فرمود:
اشبه اباک یا حسن و اخلع عن الحق الرسن
واعبد الهاذا لمن ولا توال ذالا حسن
حسن جان! مانند پدرت علی (علیه السلام) باش و ریسمان را از گردن حق بردار.
خدای احسان کننده را پرستش کن و با افراد دشمن و کینه توز دوستی مکن.
و آن گاه که امام حسین (علیه السلام) را بر روی دست نوازش می داد، می فرمودند:
انت شبیه بابی لست شبیها بعلی
حسین جان! تو به پدرم رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) شباهت داری و به پدرت علی (علیه السلام) شبیه نیستی. امام علی (علیه السلام) سخنان فاطمه (سلام الله علیها) را می شنید و تبسم می کرد.

عدم تبعیض بین فرزندان

در روایات مرسل آمده است:
حضرت امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) هر کدام به طور جداگانه چیزی را بر صفحه ای نوشتند. آن گاه حسن (علیه السلام) به حسین (علیه السلام) گفت: خط من از خط تو بهتر است. و حسین (علیه السلام) به حسن (علیه السلام) گفت: خط من بهتر است! به ناچار نزد حضرت فاطمه (سلام الله علیها) رفتند و درخواست داوری کردند.
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) که دوست نداشت یکی از آن ها را برنجاند فرمودند: بروید از پدرتان داوری بخواهید. رفتند و خط هایشان را نشان دادن و داوری خواستند. حضرت علی (علیه السلام) هم دوست نداشت که یکی از آن ها رنجیده خاطر شود، لذا فرمودند: بروید از جدتان بپرسید.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هم فرمودند: من در میان شما قضاوت نمی کنم تا آن که اسرافیل قضاوت نماید. اسرافیل هم گفت: از خدا می خواهم.
وقتی که از خدا خواستند، خدای متعال داوری بین آن دو برادر را به مادرشان فاطمه (سلام الله علیها) ارجاع داد. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) گفت: خدایا، اینک داوری می کنم. آن حضرت گردن بندی داشت. فرمودند: ای فرزندان من! توجه کنید من دانه های این گردنبند را نثار می کنم. هر کس بیشترین دانه ها را جمع کند خط او بهتر است. گردنبند را درآورد و دانه های آن را نثار کرد. در این هنگام جبرئیل کنار قائمه عرش خدا بود مأمور شد به زمین بیاید و جواهر را نصف کند تا خاطر هیچ کدام رنجیده نشود. جبرئیل امر خدا را اطاعت کرد و از حضرت امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) احترام به عمل آورد.
از مجموع این روایات و مشابه آن ها نکات تربیتی ظریفی خطاب به والدین و مخصوصاً مادران در مورد تربیت فرزندان دریافت می شود.
1. توجه مادر به فرزند در همه لحظه ها و غافل نشدن از حضور آن ها.
2. مستقیم و غیر مستقیم؛ آموزش دادن مبانی دینی بدون زور و اجبار.
3. اولویت قرار دادن دیگران (همسایه) در خیرها و خوبی ها.
4. ارزشمندی دعا و شب های قدر.
5. پاکی درون کودکان و آمادگی آن ها برای آموختن قرآن و معارف آن.
6. تأثیر عمیق اشعار پر معنی در رفتار سازی کودکان و نهادینه کردن رفتارهای خوب بدین طریق.
7. همراهی همسران در تربیت کودکان.
8. عدم توجه صرف به یک فرزند در حضور دیگری.
9. اهمیت نرنجاندن کودکان از سوی والدین.
10. اهمیت جلوه دادن کار کودکان در زمینه های مختلف و تشویق به بهتر انجام دادن کارها.
امید است با تأسی به آن حضرت، در جهت رشد اخلاقی و معنوی و اجتماعی نسل آینده گام مؤثرتری برداشته شود.

برگرفته از کتاب 360 داستان از فضائل، مصائب و کرامات فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، نوشته عباس عزیزی.
منبع: مجله ی راه رشد، شماره ی 109، ص 7.